उपयोजित समाजशास्त्र: अर्थ आणि वैशिष्ट्ये

 उपयोजित समाजशास्त्र: अर्थ आणि वैशिष्ट्ये

उपयोजित समाजशास्त्राचा अर्थ:

उपयोजित समाजशास्त्र (Applied Sociology) म्हणजे समाजशास्त्रीय संकल्पना, सिद्धांत आणि संशोधनाचा प्रत्यक्ष समाजाच्या समस्या सोडवण्यासाठी व धोरणनिर्मितीसाठी उपयोग करणे. हे समाजशास्त्राचा केवळ सैद्धांतिक अभ्यास न करता त्याचा व्यावहारिक उपयोग करण्यावर भर देते.

उपयोजित समाजशास्त्राची वैशिष्ट्ये:

1. व्यावहारिक दृष्टिकोन:

   • उपयोजित समाजशास्त्र हा प्रत्यक्ष समाजातील समस्यांचे विश्लेषण करून त्यावर उपाय शोधण्याचा प्रयत्न करतो.

2. समाजाच्या समस्या सोडविणे:

   • सामाजिक, आर्थिक, राजकीय आणि सांस्कृतिक समस्यांवर उपाययोजना सुचविण्यासाठी याचा उपयोग होतो.

3. संशोधनाधारित दृष्टिकोन:

   • सर्वेक्षण, क्षेत्रीय अभ्यास, प्रायोगिक संशोधन इत्यादी समाजशास्त्रीय संशोधन पद्धतींचा वापर केला जातो.

4. विविध क्षेत्रांमध्ये उपयोग:

   • प्रशासन, शिक्षण, आरोग्य, उद्योग, नागरी विकास, गुन्हेगारी नियंत्रण इत्यादी क्षेत्रांत उपयोजित समाजशास्त्राचा वापर केला जातो.

5. सार्वजनिक धोरण निर्मितीला मदत:

   • शासकीय आणि बिगर-शासकीय संस्थांना धोरणे ठरविण्यास मदत करणारे संशोधन पुरवते.

6. समाजातील बदल घडविण्यास मदत:

   • सामाजिक सुधारणा, लोकसहभाग आणि समाजातील परिवर्तनासाठी उपयोजित समाजशास्त्र महत्त्वाची भूमिका बजावते.

उपसंहार:

उपयोजित समाजशास्त्र हा समाजशास्त्राचा एक उपयुक्त अंग आहे, जो समाजाच्या प्रत्यक्ष समस्यांवर संशोधन करून व्यावहारिक उपाय सुचवतो. त्यामुळे समाजाच्या विकासात आणि परिवर्तनात याची महत्त्वाची भूमिका आहे.

Practice Quiz Link

Click